Teoria psychoanalizy była wielką zmianą
paradygmatu myślenia o człowieku, która zmieniła całkowicie sposób
funkcjonowania naszego, zachodniego społeczeństwa. Nie miała jednak
przez długi czas żadnego wpływu na świat biznesu - do punktu, w którym
pojawiła się Teoria Analizy Transakcyjnej.
Od ponad stu lat znana
jest teoria psychoanalizy sformułowana przez Zygmunta Freuda. Mówi ona o
tym, że w człowieku istnieje stały, immanentny konflikt pomiędzy trzema
głównymi częściami osobowości. Są to Id (czyli część dążąca przede
wszystkim do przyjemności), Ego (kierujące się rozsądkiem) i Superego
(kierujące się zinternalizowanymi normami społecznymi). Te trzy aspekty
ludzkiej psychiki, twierdził Freud, przez większość czasu dążą do
odmiennych, a wręcz sprzecznych celów i przez to są w stałym, nigdy nie
kończącym się konflikcie.
Dziś mówi się, że ta koncepcja wpłynęła
na kształt całej naszej zachodniej kultury. Przede wszystkim pozwoliła
na zrelatywizowanie norm społecznych i znaczne wyzwolenie ludzi spod
wpływów Kościoła. Umożliwiła laicyzację. Jeśli chodzi o jej praktyczne
skutki, to wpłynęła przede wszystkim na praktykę psychoterapeutyczną,
gdzie powstał kierunek psychoanalizy, który do dziś się utrzymuje
(zresztą utrzymuje się pomimo niskiej skuteczności). Natomiast koncepcja
ta nie była w praktyczny sposób przeniesiona do innych dziedzin życia
niż zaciszne gabinety psychoterapeutów.
Dużym przełomem było więc powstanie
teorii Analizy Transakcyjnej – która bazując na koncepcji freudowskiej,
znacznie ją rozszerzyła i przeniosła na następny poziom. Analiza
Transakcyjna również mówi o trzech aspektach psychiki, nazywając je
odpowiednio: Wewnętrzne Dziecko, Rodzic i Dorosły. Łatwo dostrzec
analogię – Dziecko to Id, kieruje się tym, czy coś jest przyjemne,
emocjami. Wewnętrzny Rodzic to Superego, kierujące się ukształtowaną
przez pokolenia moralnością i powinnościami. Odpowiednikiem Ego jest zaś
Wewnętrzny Dorosły, który dokonuje racjonalnej oceny sytuacji i stara
się zaspokoić ważne interesy na tyle, na ile sytuacja na to pozwala.
Na pierwszy rzut oka można stwierdzić,
że obie koncepcje są wręcz identyczne. Jednak Analiza Transakcyjna w
przeciwieństwie do teorii psychoanalizy, została rozwinięta jako
praktyczny kierunek, który można wykorzystywać do analizowania i
zmieniania swych zachowań w codziennych sytuacjach, a również w życiu
biznesowym. Pozwoliło na to sformułowanie przez autora AT, Eric’a
Berne, teorii gier, opisanej przez niego w książce „W co grają ludzie”.
Wedlu Berne’a każda interakcja międzyludzka jest swego rodzaju grą,
która rozgrywa się między trzema aspektami psychiki obu (lub większej
ilości) biorących w niej udziału osób.
AT jest więc z powodzeniem wykorzystywana w szkoleniach sprzedażowych, w coachingu managerskim czy warsztatach asertywności.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz